مقایسه انگیزش از دیدگاه قرآن و روانشناسی

thesis
abstract

تحقیق حاضر سعی دارد با ارائه نظریه های مطرح شده توسط روانشناسان در باب انگیزش و همچنین تحلیل محتوایی آیات قرآن، چگونگی بروز رفتار را از منظر روانشناسی و قرآن مورد بررسی قرار داده و در نهایت الگویی کامل و جامعتراز قبل را ارائه دهد. از منظر روانشناسی انگیزش در پنج محور اساسی مورد مطالعه قرار می گیرد، که این پنج محور از این قرارند، انگیزش فیزیولوژیکی، انگیزش بیرونی، انگیزش درونی، انگیزش شناختی و تئوری های نیاز. انگیزش فیزیولوژیکی با رویکردی زیست شناختی به رفتار و انگیزش به اموری همچون نیاز به غذا، آب و جفت جنسی نظر دارد که به عملکرد بدن و نیازهای فیزیولوژیکیآن مربوط می گردند. انگیزش بیرونی به بررسی جایگاه علل و عوامل بیرونی، همچون تشویق و تنبیه در بروز رفتار می پردازد، حال آنکه انگیزش درونی به رفتارهایی مانند کنجکاوی، اکتشاف و فعالیت و دستکاری مربوط می گردد که بدون وجود عوامل تشویق کننده یا تنبیه کننده بیرونی و صرفا به خاطر علل درونی و لذت ذاتی این رفتار ها شکل می گیرند. انگیزش شناختی به نقش پردازش اطلاعات دریافتی از محیط اطراف شخص و شناخت موقعیت ها و حالت های ایده آل قابل دسترسی نظر دارد که این موقعیت ها و حالت های ایده آل می توانند انرژی و نیروی فرد را برای کسب خود بسیج نموده و رفتار وی را به سمت خود سوق دهند. پنجمین محور مطالعاتی انگیزش، تئوری های نیاز هستند، که به معرفی نیازهای متفاوت انسان که وی را به واکنش و فعالیت وا می دارند می پردازند. با توجه به رویکرد تعالی بخش و تکامل گرایانه قرآن به انسان و رفتار، سه دسته نیاز برای انسان می توان برشمرد که این نیازها عبارتند از، نیازهای بقا، نیازهای روانشناختی و نیازهای تعالی و رشد. قرآن علاوه بر اشاره به نیازهایی که انسان برای بودن و بقا به آنها محتاج است، رویکردی تعالی بخش نسبت به انسان داشته و در همین راستا به معرفی نیازهایی می پردازد که در مسیر رشد و تکامل ظهور و بروز می یابند. مهم ترین نیازهای تعالی و رشد از منظر قرآن عبارتند از، نیاز معناگرایی و حقیقت، نیاز پرستش و عبودیت، نیاز اخلاقی ( نیاز به خیر و نیکی) و نیاز عدالت. علاوه بر نیازهای فوق، قرآن سه مکانیسم کشش بیرونی ( پاداش و جزاء)، الگو دهی و جمع گرایی را نیز جهت انگیختگی بیشتر انسان در راستای تکامل و رشد ارائه می دهد. منظور از کشش بیرونی همان پاداش و جزاء یا مشوق ها و تقویت کننده های مثبت و منفی است که به ترتیب موجب بروز و افزایش یا کاهش احتمال وقوع رفتار می گردند. دومین مکانیسم انگیزاننده قرآن الگو دهی است. الگو ها که می توانند شامل شخصیت های مثبت یا منفی گردند، با ایجاد سهولت در امر یادگیری و برقراری فضای مقایسه بین اشخاص با الگوها، به شدت در تقویت یا عدم تقویت برخی رفتارها موثر اند. جمع گرایی بر این اصل استوار است که رفتاری که با هنجارهای اجتماعی متفاوت بوده و یا مورد حمایت اجتماع واقع نمی گردد جهت ظهور و بروز از احتمال کمتری نسبت به رفتاری که به هنجاری اجتماعی تبدیل شده و یا مورد حمایت اجتماع قرار می گیرد برخوردار است. بر همین اساس یکسان سازی هنجارها و ناهنجار های دینی با هنجارها و نا هنجارهای اجتماعی در بروز رفتار دینی بسیار موثر و نتیجه بخش خواهد بود، و از طرفی دیگر عدم انطباق هنجارها و نا هنجارهای دینی با هنجارها و نا هنجارهای اجتماعی موانع بیشتری را جهت بروز رفتار دینی به همراه خواهد داشت. با توجه به ویژگیهای روانشناسی غربی از جمله تجربی بودن، تکاملی بودن، انسان مرکزی و دنیا مداری و غفلت از آخرت، مبحث انگیزش و بررسی رفتار در روانشناسی موجود با دو ضعف اساسی عدم جامعیت و غفلت از بعد معنوی و ارزشی رفتار روبروست. این در حالیست که قرآن رویکردی معنویت گرا و ارزشی به رفتار و انگیزش داشته و در همین راستا رفتار را بر اساس دو واژه کلیدی هدایت و ضلالت در گستره ای از نهایت ضلالت و گمراهی تا نهایت هدایت و رشد متغیر می داند. به عبارت دیگر آنچه از منظر قرآن اهمیت دارد چگونگی بروز رفتار هدایتگرانه یا گمراهانه است، نه بررسی صرف رفتار، بدون توجه به بعد معنوی و ارزشی آن.

similar resources

مراحل تربیت از دیدگاه قرآن، سنت و علم روانشناسی

چکیده تربیت یکی از مقاصد وجودی انسان و امری ضروری برای حیات جامعه است که درجه­ رشد و تحول هر جامعه را نشان می­دهد؛ اما از آنجایی که شرایط و ویژگی­های تربیتی در مراحل مختلف زندگی کاملاً متفاوت است و به میزان رشد و کیفیت هر مرحله بستگی دارد از این جهت بحث از مراحل تربیت از اهمیت خاصی برخوردار است. در نگارش این مقاله، سعی شده است ابتدا مقدمات لازم یعنی، تعریف دو مفهوم اساسی مقاله، مرحله و تربیت فر...

full text

رویکردی جامع به مباحث انگیزش از دیدگاه قرآن

هدف این پژوهش، عبارت از استکشاف و ارائه رویکرد جامع قرآنی در باب انگیزش است. سؤال اصلی این است که مبانی و علل انگیزش از دیدگاه قرآن کدام است و طی چه مکانیزمی، انگیزه‌ها و رفتارهای انسان را شکل می‌دهد؟ به منظور پاسخگویی به این سؤال، از روش تفسیریِ قرآن‌به‌قرآن و با تأکید بر روش تحلیلِ معناییِ ایزوتسو، تمام قرآن با تأنی و تأمل فراوان به صورت آیه‌به‌آیه مورد مطالعه قرار گرفت، آیات مرتبط گردآوری شد و ...

full text

مدیریت هیجان از دیدگاه قرآن و روانشناسی

روان انسان دارای ابعاد گوناگون و پیچیده و از جهات مختلفی قابل بررسی است ؛ یکی از مهمترین و پیچیده ترین ابعاد روانی انسان، هیجانها هستند ؛ که تاکنون تعریف دقیق و کاملی در مورد ماهیت آنها ارائه نشده است و به دلیل مولفه های بسیار ذهنی ، روانی ، فیزیولوژیکی و رفتاری که در بر می گیرند، به عنوان یکی از مهمترین عوامل شکل دهنده رفتار و شخصیت آدمی به شمار می روند و نقش عمده ای در شکل گیری صحیح تعاملات ا...

15 صفحه اول

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

full text

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

full text

ارزشیابی مفاهیم روانشناسی اجتماعی از دیدگاه قرآن

در این پژوهش، تلاش کرده ایم تا دیدگاه ارزشی قرآن را در باب نه مفهوم عمده از مفاهیم روانشناسی اجتماعی بررسی کنیم. از آنجا که دیدگاه ارزشی قرآن، به طور مشخص و تفکیک شده از مباحث توضیحی، بیان نشده است. لاجرم به توصیف این مفاهیم از زبان قرآن نیز پرداخته و از لابلای توصیفات قرآنی، دیدگاه ارزشی قرآن را نیز به دست آورده ایم. نکته مهمی را یادآورد شدیم که ارزش داوری قرآن در باب تمام این مفاهیم را باید د...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023